1. UMUMIY QOIDALAR
1.1. Parkent tumani 26-umumiy o’rta ta’lim maktabi O’zbekiston Respublikasi xalq ta'limi tizimidagi asosiy ta'lim-tarbiya muassasasi bo’lib, o’z faoliyati mobaynida O’zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi, "Ta'lim to’grisida"gi Qonuni, "Kadrlar tayyorlash milliy dasturi", O’zbekiston Respublikasi Prezidentining ta'lim sohasiga oid farmonlari, qarorlari, jumladan, 2007 -yil 26- fevraldagi PF-3857-sonli "Xalq ta'limi muassasalarini moliyalashtirish mexanizmini takomillashtirish to’g’risida"gi Farmoni, 2007- yil 29- martdagi PK-609-sonli "Umumta'lim maktablarining namunaviy shtatlarini tartibga solish chora-tadbirlari to’g’risida"gi qarori, O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1998- yil 5 -yanvardagi "Uzluksiz ta'lim tizimi uchun davlat ta'lim standartlarini ishlab chiqish va joriy etish to’g’risida"gi 5-sonli, 1998- yil 13 -maydagi "O’zbekiston Respublikasida umumiy o’rta ta'limni tashkil etish to’g’risida"gi 203-sonli hamda 2004- yil 9- iyuldagi "2004-2009- yillarda maktab ta'limini rivojlantirish Davlat umummilliy dasturini amalga oshirish chora-tadbirlari to’g’risida"gi 321-sonli, 2005- yil 21- dekabrdagi "Xalq ta'limi xodimlari mehnatiga haq to’lashning takomillashtirilgan tizimini tasdiqlash to’g’risida"gi 275-sonli, 2007 -yil 30- martdagi "Xalq ta'limi muassasalarining moliyaviy-iqtisodiy ta'minotini takomillashtirish chora-tadbirlarini amalga oshirish to’g’risida"gi 63-sonli qarorlari asosida tashkil qilingan bo’lib, o’z faoliyatida yuqoridagi hujjatlarga, hukumatning, xalq ta'limi vazirligining ta'lim-tarbiyaga oid qaror, farmoyish, buyruq va ko’rsatmalariga va mazkur Ustavga amal qiladi.
1.2. Maktab ta'lim tizimining asosiy bo’g’ini bo’lib, o’quvchi-yoshlarga 1-9- sinf hajmida davlat ta'lim standartlari asosida fan asoslaridan umumiy o’rta ma'lumot beruvchi kunduzgi majburiy ta'lim muassasasidir.
1.3. Maktab xalq ta'limi tizimidagi mustaqil yuridik shaxs hisoblanadi va davlat gerbi tasviri tushirilgan muhri, shtampiga, g’aznachilik bo’limlari va banklarda hisob raqamiga va boshqa belgilarga ega bo’ladi.
1.4. Maktabning moddiy-texnika tizimini mustahkamlash maqsadida byudjetdan tashqari tushumlar uchun bank bo’limlarida maxsus hisob raqamiga ega bo’ladi.
1.5. Maktab umumiy o’rta ta'lim muassasasini attestatsiya va akkreditatsiya qilish natijasiga ko’ra Davlat test markazi huzuridagi kadrlar tayyorlash sifatini nazorat qilish va attestatsiya boshqarmasi o’tkazgan attestatsiya natijalariga ko’ra xalq ta'limi tizimining boshqaruv idorasining roziligi bilan mahalliy hokimiyat qaroriga asosan tugatilishi yoki ta'limning bir turdan boshqa turiga o’zgartirilishi mumkin.
2. MAKTABNING MAQSADI VA VAZIFALARI
2.1. Maktabning asosiy maqsadi o’quvchilarni Davlat ta'lim standartlariga muvofiq o’qitish va tarbiyalash, shaxsning ta'lim olishga doir konstitutsiyaviy huquqini ro’yobga chiqarishdan iborat.
2.2. Ta'limning boshqaruv organlari tomonidan tasdiqlangan o’quv rejasi va dasturlari asosida fan asoslaridan bilimlarning zarur hajmini beradi, ulardagi tashkilotchilik qobiliyatlari va amaliy tajriba ko’nikmalarini rivojlantiradi hamda ularga ta'limning keyingi bosqichini ongli ravishda mustaqil tanlashga ko’maklashadi.
2.3. Maktab ta'lim-tarbiya ishlarini har bir shaxs, jamiyat va davlat manfaatlarini ko’zlagan holda amalga oshiradi, o’quvchilarning har tomonlama kamol topishi uchun qulay shart-sharoitlar yaratib beradi, shu jumladan, ularning o’z ustida mustaqil ishlashlari hamda qo’shimcha bilim olishlari uchun imkoniyatlar yaratadi.
2.4. Bolalar huquqlarini ta'minlash, ularning qadr-qimmatini e'zozlash, bolalarga do’stona munosabatga bo’lish muhitini shakllantirish maktabning asosiy vazifalaridan biridir.
2.5. Maktabning asosiy vazifalari:
- o’quvchining qaysi millatga, dinga, irqqa mansubligidan, ijtimoiy kelib chiqishidan qat'iy nazar, umumiy o’rta ta'lim olishi uchun imkoniyatlar yaratib beradi;
- ta'limning uzluksizligini, izchilligini, insonparvarligi va demokratikligini, ilmiyligi va dunyoviyligini ta'minlaydi;
- iste'dodli, qobiliyatli, bilimdon yoshlarni qo'llab-quvvatlaydi, rag'batlantiradi;
- o’quvchilarga puxta bilim va ko’nikmalar berishda yangi pedagogik va axborot texnologiyalaridan foydalangan holda o’quv jarayonini tashkil etadi;
- o’quvchilarga milliy hamda umumbashariy qadriyatlarni uzviy birlashtirish asosida milliy g’oya ruhida yuksak ma'naviy-axloqiy fazilatlarni kamol toptiradi, uni haqiqiy inson, Vatanga sadoqatli fuqaro sifatida shakllantiradi;
- o’quvchilarda mustaqil O’zbekiston Respublikasiga va uning Konstitutsiyasiga sodiqlikni shakllantiradi, Davlat ramzlariga (bayrog’i, madhiyasi va gerbi) hurmatni, qat'iy intizom va fan asoslarini puxta egallashga sidqidildan yondashishni tarbiyalaydi.
2.6. Maktabda sifatli umumiy o’rta ta'lim berish asosida quyidagi pirovard natijalarga erishiladi;
- bilimli, barkamol, madaniyatli shaxslarni shakllantirish, ularni oila, jamiyat, davlat
oldidagi mas'uliyatini to’la anglaydigan va egallagan bilimlarni hayotga tadbih eta biladigan shaxs sifatidan kamol toptirish;
- axloqan pok, jismonan baquvvat, Vatanga sadoqatli, izlanuvchan fidoyi inson, o’zining mustaqil fikriga ega, tashabbuskor sog’lom avlodni yetkazib berish;
- maktabda ta'lim-tarbiya oluvchilarni o’rta -maxsus o’quv muassasalarida o’qishlarini davom ettirishlari uchun tayyorlab borishdan iboratdir.
3. Maktab ta'lim-tarbiya jarayonining mazmuni va uni tashkil etish.
3.1. Maktabdagi ta'lim jarayoni umumta'lim dasturining ikkinchi bosqichiga muvofiq amalga oshiriladi:
a) boshlang’ich ta'lim- I- IV sinflar;
b) umumiy o’rta ta'lim- I- IX sinflar.
3.2. Boshlang’ich ta'lim:
- o’quvchilarining o’qish, yozish, hisoblashga oid dastlabki bilim va ko’nikmalarini, nazariy fikrlash elementlarini, nutq va xulq madaniy asoslarini shakllantiradi, shaxsiy gigiyena va sog’lom turmush tarzini ta'minlashga asos yaratadi.
3.3. Birinchi sinfga 7 yoshli o’g’il - qizlar to’la va 6 yoshli bolalardan esa ruhan va jismonan tayyor, tibbiy pedagogik komissiya va maktab ruhshunoslik xizmat ko’rigidan o’tgan bolalar xalq ta'limi bo’limidagi tashxis komissiyasining xulosasiga binoan qabul qilinadi. Bolalarni qabul qilish o’quv yili boshlangunga qadar amalga oshiriladi va buyruq bilan rasmiylashtiriladi.
3.4. Maktab ta'limi O’zbekiston Respublikasi Xalq ta'limi vazirligi tomonidan tasdiqlangan o’quv rejasi va dasturlariga muvofiq amalga oshiriladi.
3.5. Maktabdagi ta'lim tili O’zbekiston Respublikasining "Davlat tili haqida"gi, "Ta'lim To’g’risida"gi qonunlariga muvofiq belgilanadi. Ta'lim tilini tanlashda mazkur maktab hududida istiqomat qiladigan ota-onalarning xohish-istaklari inobatga olinadi.
3.6. Davlat ta'lim standartlari talablari doirasida o’quv dasturini o’zlashtira olmagan o’quvchilarga yordam ko’rsatish uchun boshlang’ich va 5- 9- sinflarda, pedagogik qo’llab- quvvatlashning turli shakllari (korreksiya sinflari, tenglashtiruvchi sinflar va hakozo), ruhiy va jismoniy rivojlanishida nuqsoni bor bolalarni o’qitish va tarbiyalash uchun maxsus sinflar hamda uyda ta'lim berish tashkil qilinishi mumkin.
3.7. Maktab o’quvchilariga tibbiy xizmat ko’rsatish, maxsus biriktirilgan tibbiy xodim tomonidan amalga oshiriladi va tibbiy xodim ma'muriyat bilan teng ravishda bola sog’ligi uchun mas'uldir
3.8. Maktabda o’quvchilarini sinfdan-sinfga ko’chirish, yakuniy attestatsiyalarni o’tkazish xalq ta'limi vazirligi tomonidan ishlab chiqilgan hujjatlar (Nizom, Yuriqnoma)ga asosan amalga oshiriladi.
3.9. O’quvchilarni tibbiy komissiya xulosasiga asosan sinfdan-sinfga ko’chirish yoki yakuniy attestatsiyadan ozod qilish masalasi Xalq ta'limi vazirligi va Sog’liqni saqlash vazirligi qushma buyrug’iga asosan hal etiladi.
3.10. O’quvchilarga maktabni tamomlaganligi haqidagi hujjatlarning berilish tartibi, yakuniy attestatsiyaning belgilangan tartibidan istisnolar Xalq ta'limi vazirligi tomonidan belgilanadi.
3.11. Maktabning yakuniy attestatsiyalaridan muvaffaqiyatli o’tgan o’quvchilariga davlat namunasidagi shahodatnoma, ta'limda alohida muvaffaqiyatlarga erishganlarga imtiyozli shahodatnoma topshiriladi.
3.12. Maktab o’z hududida (mikrohudud) yashovchi maktab yoshidagi I- IX sinflarda o’qishi lozim bo’lgan barcha bolalarni majburiy ta'lim olishga to’liq jalb etishni amalga oshiradi.
3.13. Maktablardagi darsning, o’quv choragi va o’quv yilining davom etish muddati, kunlar va haftalar buyicha darslar jadvali, sinflarning to’ldirilishi va o’quvchilarga beriladigan o’quv yuklamalari umumiy o’rta ta'lim davlat standartlariga muvofiq belgilanadi.
3.14. Maktabda o’quv yili 1- sentabrdan boshlanadi va 31-avgustda tugaydi. o’quv yilidagi o’quv mashg’ulotlari 2 sentabrdan boshlanadi va 25 mayda tugaydi.O’quv yilidagi o’quv mashg’ulotlari 4 chorakka ( 2 yarim yillikka) bo’linadi, ularning boshlanishi va oxiri o’quv rejasi bilan belgilanadi. O’quv yilidagi o’quv mashg’ulotlari amaliy mashg’ulotlarni hisobga olmaganda 34 hafta, 1 -sinflarda esa 33 hafta davom etadi, ularga maktab pedagogika kengashi qarori bilan fevral oyining ikkinchi o’n kunligida 1 hafta ta'til beriladi. O’quv yili davomida kuzgi, qishki, bahorgi ta'tillar kamida 30 kalendar qilib belgilanadi va xalq ta'limi vazirligining buyrug’i (tayanch o’quv rejasini tasdiqlash vaqtida) bilan tasdiqlanadi. Yozgi ta'til o’quv yili mashg’ulotlari (imtixonlari) tugagan kundan boshlab 31- avgustgacha davom etadi.
3.15. Maktabda o’quv ishlari va mashg’ulotlari bayram kunlari o’tkazilmaydi. 1- yanvar- Yangi yil, 8- mart- Xotin- qizlar bayrami, 21- mart- Navro’z bayrami, 9- may- Xotira va qadrlash kuni, 1- sentabr- Mustaqillik kuni, 1- oktabr- o’qituvchilar va murabbiylar kuni, 8- dekabr- Konstitutsiya kuni, Ramazon va Qurbon hayiti bayramlarining 1- kuni.
3.16. Maktabda kundalik o’quv mashg’ulotlari soni va tartibi maktab direktori tomonidan tasdiqlangan dars jadvali bilan belgilanadi. Darslar orasida tanaffuslarning davom etishi o’quvchilarning faol dam olishlari va issiq ovqat tanavvul qilishlarini hisobga olgan holda belgilanadi.
3.17. 1- sinf o’quvchilariga uy vazifasi berish majburiy emas. 2-9-sinf o’quvchilariga pedagogik talablar va har bir bolaning shaxsiy xususiyatlarini hisobga olgan holda uy vazifalari beriladi
3.18. Maktab o’quvchilarining bilimlari xalq ta'limi vazirligi tomonidan tasdiqlangan baholash tizimi asosida amalga oshiriladi.
3.19. Maktab uchun iqtidorli bolalarni izlash, tanlab olish, ixtisoslashtirilgan sinflar tashkil etish, iqtidorli o’quvchilardan tashkil qilingan ixtisoslashtirilgan sinf o’quvchilari maxsus, shu jumladan, mualliflik (variativ) o’quv dasturlari va yakka tartibdagi dasturlar asosida ta'lim olishlari mumkin.
3.20. Maktabdagi sinfdan tashqari mashg’ulotlar va to’garak ishlari o’quvchilar va ota-onalarning xohish istaklari, o’quvchilarning qiziqishi va qobiliyatini hisobga olgan holda o’tkaziladi.
4. O’QUVCHILARNING HUQUQ VA BURCHLARI.
4.1. O’quvchilar quyidagi huquqlarga egadirlar:
- davlat standartlariga muvofiq bepul umumiy ta'lim olish;
- o’z insoniy qadr-qimmatlari hurmat qilinishi, vijdon va axborot erkinligini his qilish, o’z qarashlari va e'tiqodlarini erkin ifoda etish;
- ta'lim muassasasini boshqarishda qatnashish;
- turli xil ilmiy faoliyat bilan shug’ullanish, seminarlar, olimpiadalar, ko’rgazma va tanlovlarda ishtirok etish;
- o’quv shaklini mustaqil tanlash;
- qo’shimcha (fakultativ) ta'lim olish xizmatidan foydalanish.
4.2. Maktab o’quvchilari:
- O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi va qonunlariga, milliy axloq-odob qoidalariga rioya qilish, Respublikaning munosib fuqarosi bo’lish, O’zbekiston Respublikasining Gerbi, Bayrog’i va Madhiyasini bilish va hurmat qilish, ular bilan bog’liq bo’lgan marosimlarni ado etish;
- ta'lim muassasasining Ustavi va ichki -tartib qoidalarini so’zsiz bajarishlari;
- Davlat ta'lim standartlari hajmida umumiy ta'lim olish uchun intilishlari;
-maktabga dars jadvali asosida o’z vaqtida kelishi, barcha darslarda ishtirok etishi, sababsiz dars qoldirmasliklari,
- o’quv jarayoni uchun kerak bo’ladigan barcha jihozlarni, kundalik daftari, darslik, o’quv qo’llanmalari, daftarlarini to’liq olib kelishlari;
- Maktabda kiyinish madaniyatiga qo’yilgan talablarga rioya qilishlari;
- o’qituvchilar tomonidan berilgan topshiriqlarni o’z vaqtida bajarishlari;
- o’z bilimi va amaliy ko’nikmalarini mustaqil ravishda oshirib va mustahkamlab borishlari hamda umumlashtirish saviyalarini yuksaltirishlari;
- maktab va jamoat topshiriqlarini bajarishda faollik ko’rsatishlari;
- maktab va jamoat mulkini avaylab- asrashlari talab etiladi.
4.3. o’qituvchilar va o’quvchilar o’rtasidagi murakkab vaziyatlarni va muammolarni hal qilish maqsadida maktabda "Adolat komissiyasi" tuziladi. Unda ota-onalar tomonidan yozma yoki og’zaki holda berilgan arizalar ko’rib chiqiladi va hal etiladi.
4.4. Jamoat tartib-qoidalarini buzgan, maktab jihozlari va mulkini ishdan chiqargan, tizimli ravishda o’qituvchilar va maktab rahbariyatining shaxsiyatiga tegadigan xatti-harakatlar sodir etadigan o’quvchiga nisbatan mahalliy hokimlik qoshidagi voyaga yetmagan yoshlar bilan ishlash komissiyasi bilan kelishgan holda tegishli choralar qo’llaniladi.
4.5. Ayrim fanlar bo’yicha chuqurlashtirilgan ta'lim berish sinflarida o’qib, muntazam ravishda qoniqarsiz baholarni olayotgan o’quvchilar oddiy umumiy ta'lim sinflariga o’tkazilishi mumkin.
- Maktabda amaldagi qonunchilikka asosan o’quvchilar uyushmasi va boshqa jamoat tashkilotlari faoliyat ko’rsatish huquqiga ega.
5. MAKTAB PEDAGOGIK XODIMLARI.
5.1. Maktab ishiga tegishli ma'lumotga, kasb tayyorgarligiga ega bo’lgan kadrlar, maktab ehtiyojiga ko’ra, direktorning buyrug’i asosida shartnomaga binoan qabul qilinadi;
5.2. Pedagog xodimlarning huquqlari va vazifalari, ularni ijtimoiy himoya qilish O’zbekiston Respublikasining "Ta'lim to’g’risida"gi Qonuni va "Mehnat kodeksi" bilan belgilanadi.
5.3. Maktab pedagogik xodimlari:
- pedagog-o’qituvchi o’zi dars beradigan fanini yaxshi bilishi;
- maktabda, jamoat orasida o’z bilimi, yurish-turishi, odob-axloqi, yuksak ma'naviy-axloqiy fazilatlari, ichki va tashqi madaniyatliligi, namunaviy turmush tarzi, kiyinish odobi bilan boshqalarga o’rnak bo’lishlari;
- ijtimoiy hayot uchun maqbul bo’lmagan xatti-harakatlar qilishdan saqlanishlari, o’quvchilarining ham xatti-harakatlaridan xabardor bo’lishlari;
- maktab obro’si, ta'lim-tarbiya sifati va samaradorligini oshirish yilida faollik ko’rsatishlari;
- kasb mahoratining yuksak darajada bo’lishi, ta'lim oluvchilarning o’quv dasturlarini davlat ta'lim standartlari darajasida o’zlashtirishlarini ta'minlashlari;
- o’quvchilar shaxsini hurmat qilishlari, ularni mavjud qonunlarga, mehnatga, ota-onalarga, ma'naviy, tarixiy, milliy va umuminsoniy qadriyatlarga hurmat ruhida tarbiyalashlari;
- o’sib-ulg’ayib kelayotgan yosh avlodni bir-birini tushunish, xalqlar, millatlar va el-elatlar o’rtasidagi tinchlik, ahillik va inoqlik ruhida tarbiyalashlari va ularni zo’ravonlikning barcha ko’rinishlaridan himoya qilishlari; - o’zlarining kasbiy mahoratlarini doimo takomillashtirib borishlari talab etiladi.
5.4. Pedagog o’qituvchilar maktab Ustavi ichki tartib- qoidalarida belgilangan kiyinish madaniyati talablariga amal qilishlari lozim.
5.5. Maktab ta'lim-tarbiya ishlarida yuqori natijalarga erishgan o’qituvchilar amaldagi qonun va qoidalarga binoan moddiy va ma'naviy jihatdan rag’batlantirib bo’riladi.
5.6. Maktabda har bir fan yo’nalishida metod birlashmalar tuzilib, ular reja asosida faoliyat ko’rsatadi va ta'lim-tarbiyaning sifati va samardorligini oshirishga xizmat qiladi.
5.7. O’qituvchilar:
- mashg’ulot o’tkazishga tayyorgarlik ko’radi, o’z kasbiy malakasini muntazam ravishda oshiradi, maktabda tashkil qilingan uslubiy birlashmalarning faoliyatida va boshqa shakldagi uslubiy ishlarda ishtirok etadi;
- maktab pedagogik kengash ichida va maktab ma'muriyati tomonidan o’tkazilayotgan majlislarda ishtirok etadi;
- maktab direktori va boshlang’ich kasaba uyushmasi tomonidan tasdiqlangan navbatchilik jadvaliga binoan maktab bo’yicha navbatchilik qiladi;
- o’quvchilarning ota-onalari (ularni o’rnini bosuvchi shaxslar) bilan doimiy aloqada bo’ladi.
5.8. Maktab o’qituvchilari har uch yilda yoki malaka oshirishga ehtiyoj tug’ilganda malaka oshirish institutlarida o’z kasbiy mahoratlarini va malakalarini takomillashtiradilar, yosh mutaxassislar uchun o’quv yurtini bitirganlaridan keyin uch yildan so’ng malaka oshirishdan o’tadilar.
5.9. Pedagog xodimlarning malaka toifalari malaka komissiyasi tomonidan tuzilgan va attestatsiya to’g’risidagi tegishli Nizomga binoan o’tkazilgan attestatsiya natijalariga ko’ra belgilanadi.
5.10. Maktab pedagog xodimlari:
1). Maktab pedagogika kengashida, maktabning boshqa ichki birlashmalarida;
2).Ishchilar jamoasining umumiy yig’ilishlarida qatnashish yo’li bilan maktabni boshqarishda ishtirok etadilar.
5.11. Maktab pedagog xodimlarini o’z vakolatlari doirasida quyidagi vazifalarni amalga oshiradilar:
1) O’quvchilarga o’qitilayotgan fanning o’ziga xos xususiyatlarini va o’quvchilarni yoshini hisobga olgan holda ta'lim va tarbiya berish;
2) ularda umummilliy madaniyatni shakllantirishga, o’quvchilar ixtisoslashtirilgan
yo’nalishlarni ongli ravishda tanlashiga va o’zlashtirishiga ko’maklashish;
3) O’quv jarayonida xavfsizlik texnikasi me'yorlari va qoidalariga rioya qilinishi
tartibini ta'minlash.
5.11.Barcha fan o’qituvchilari Xalq ta'limi hamda Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirliklarining 2005 -yil 26- dekabrdagi 315-sonli va 4984-sonli qo’shma buyrug’lari asosida belgilangan pedagogik ish yuklamalaridan kelib chiqib, o’z faoliyatlarini olib borishlari talab etiladi.
5.12.Barcha pedagog xodimlar ped. kengash qarori asosida belgilangan sinflarda o’ziga berilgan darslarni dars jadvali asosida o’tishi lozim, dars jadvalini o’zboshimchalik bilan tuzatishi, ish jarayonida rahbarni ogohlantirmasdan chiqib ketishi taqiqlanadi .
VI. MAKTABNI BOSHQARISH
6.1. Maktabda ta'lim-tarbiya ishlari mazkur Ustavning 1.1 (birinchi qism birinchi bandida) ko’rsatilgan hujjatlar asosida olib boriladi.
6.2. Maktabni boshqarish demokratiya, oshkoralik, o’z-o’zini boshqarish tamoyillari asosida amalga oshiriladi. Maktab jamoasi o’ziga yuklangan vazifani ota-onalar, mahalla qo’mitalari, keng jamoatchilik bilan mustahkam hamkorlikda amalga oshiradi.
6.3. Maktab pedagogika kengashi maktabni boshqarishning oliy organi hisoblanadi. Maktab direktori o’z lavozimi bo’yicha pedagogik kengash raisi hisoblanadi.
6.4. Maktabda pedagogik, metodik, vasiylik kengashlari hamda ota-onalar qo’mitasi xalq ta'limi vazirligi buyrug’lari bilan o’rnatilgan tartibda tasdiqlangan tegishli Nizomlar asosida shakllanadi hamda faoliyat ko’rsatadi.
6.5. Maktabning o’quv-tarbiya jarayoni va kundalik faoliyatiga bevosita rahbarlikni maktab direktori olib boradi.
Maktab direktori:
- 6.5.1. Maktab direktori o’quv-tarbiya jarayoniga va maktabning kundalik faoliyatiga bevosita rahbarlik qiladi, maktabda ta'lim berish (o’quv-tarbiya) ishini tashkillashtiradi, maktabning ma'muriy-xo’jalik (ishlab chiqarish), moliyaviy ishini ta'minlaydi, maktabda xavfsizlik texnikasi me'yorlari va qoidalariga rioya qilish tartibini yaratadi.
6.5.2. Maktab direktori tuman xalq ta'limi bo’limi mudirining taqdimotiga ko’ra tegishli xalq ta'limi boshqarmasi boshlig’i tomonidan lavozimiga tayinlanadi va bo’shatiladi. Maktab direktori ish faoliyatida bevosita tuman XTB mudiriga bo’ysinadi.
6.5.3. Maktab direktori mehnat ta'tilida yoki vaqtinchalik mehnatga layoqatsiz bo’lgan davrida uning vazifalari direktorning o’quv-tarbiya ishlari bo’yicha direktor o’rinbosari zimmasiga yuklanishi mumkin. Bu kabi hollarda vazifalarni ijro etish direktor buyrug’i yoki ob'ektiv sabablarga ko’ra tegishli buyruq chiqarish uchun imkon bo’lmasa tuman XTB mudirining buyrug’i asosida amalga oshiriladi.
6.5.4. Maktab direktori o’z iqtisosligi bo’yicha oliy ma'lumotga va pedagogik yoki rahbarlik lavozimlarida kamida 5 yil ish stajiga ega hamda tegishli attestatsiyadan o’tgan, kamida birinchi toifali o’qituvchi bo’lishi lozim.
6.5.5. Maktab direktori maktab ichida yoki undan tashqarida o’rindoshlik asosida boshqa rahbarlik lavozimlarida (ilmiy va ilmiy-uslubiy rahbarlikdan tashqari) ishlashiga yo’l qo’yilmaydi.
6.5.6. Maktab direktorining mansab vazifalari o’rindoshlik asosida ijro etilishi mumkin emas.
6.5.7. Maktab direktoriga uning o’rinbosarlari bevosita bo’ysinadi. Maktab direktori o’z vakolatlari doirasida maktabning har bir xodimi va o’quvchisiga ular uchun bajarilishi majburiy bo’lgan ko’rsatmani berishga haqli. Maktab direktori maktabdagi har qaysi boshqa xodim (uning o’rinbosari yoki boshqalar)ning farmoyishini bekor qilishga haqli.
6.5.8. Maktab direktori o’z vakolatlari doirasida quyidagi mansab vazifalarini bajaradi:
Maktab Ustavi va O’zbekiston Respublikasining qonun hujjatlariga muvofiq maktab faoliyatining barcha yo’nalishlari yuzasidan umumiy rahbarlikni amalga oshiradi.
Pedagogik kengash bilan birgalikda maktabni rivojlantirish strategiyasi, maqsadlar va vazifalarini belgilaydi, uning ishini dasturiy rejalash to’grisida qarorlar qabul qiladi.
Muassasaning rivojlanish dasturlarini, maktabdagi ta'limiy dasturlar, o’quv rejalari,
kurslar, fanlar, o’quv-uslubiy hujjatlar, Ustav va ichki tartib-qoidalarini ishlab chiqish, tasdiqlash va joriy etish ishlarini amalga oshiradi, maktabning boshqa ichki me'yoriy hujjatlarini ishlab chiqishda ishtirok etadi.
Maktabni yangi o’quv yiliga, kuz-qish mavsumiga tayyor bo’lishini tashkil etadi va ta'minlaydi, maktabda obodonlashtirish, ko’kalamzorlashtirish ishlarini amalga oshiradi, qabul qilish dalolatnomalarini imzolaydi;
Maktab faoliyati jarayonida yuzaga keladigan o’quv-uslubiy, ma'muriy, moliyaviy, xo’jalik va boshqa masalalarni hal qilishda ishtirok etadi.
7. Ota-onalar yoki ularning o’rnini bosuvchi shaxslarning huquqlari, majburiyat va mas'uliyatlari.
7.1. Ota-onalar va ularning o’rnini bosuvchi shaxslar:
- o’zlarining balog’atga yetmagan bolalari uchun ta'lim shakllarini umumiy ta'lim muassasasi turi va o’qish turini tanlash;
- ta'lim muassasasi ma'muriyatidan maktab Ustavi asosida shart-sharoitlar yaratilishini, bolaga hurmat bilan munosabatda bo’lishini talab qilish;
- ta'lim muassasasi faoliyatini boshqarishda ishtirok etish huquqiga egadirlar.
7.2. Ota-onalar yoki ularning o’rnini bosuvchi shaxslar:
- bolalarning jismoniy va ruhiy jihatdan sog’lom bo’lishi to’g’risida g’amxo’rlik qilishlari;
- bolaning qadr-qimmatini hurmat qilishlari, bolada mehnatsevarlik, yaxshilik, muruvvat tuygularini, davlat tili va ona tiliga, madaniy qadriyatlarga nisbatan hurmat fazilatlarini tarbiyalashlari;
- bolalarini maktabda o’qitish uchun yoki belgilangan talablar xohishida (shartnoma asosida) pullik ta'lim olishlari uchun zarur shart-sharoitlarini yaratishlari shart.
7.3. Ota-onalar yoki ularni o’rnini bosuvchi shaxslar maktabda o’quvchilarni manfaatlariga taalluqli masalalar muhokama qilinayotganda, ushbu muhokamada qatnashish huquqiga egadirlar.
7.4. Ota-onalar yoki ularning o’rnini bosuvchi shaxslar farzandlarning maktabda DTS talablari doirasida ta'lim-tarbiya olishlari uchun amaldagi qonunlarga binoan maktab bilan barobar mas'uldirlar.
8. Maktabning moddiy va moliyaviy xo’jalik ta'minoti.
8.1. Maktabning moliyaviy ta'minoti O’zbekiston Respublikasi Prezidentining
2007 -yil 26- fevraldagi PF-3857-sonli "Xalq ta'limi muassasalarini moliyalashtirish mexanizmini takomillashtirish to’g’risida"gi Farmoni, 2007- yil 29- martdagi PK-609-sonli "Umumta'lim maktablarining namunaviy shtatlarini tartibga solish chora-tadbirlari to’g’risida"gi qarori hamda Vazirlar Mahkamasining 2007- yil 30- martdagi 63-sonli "Xalq ta'limi muassasalarining moliyaviy-iqtisodiy ta'minotini takomillashtirish chora-tadbirlarini amalga oshirish to’g’risida"gi qarori va ular asosidagi Xalq ta'limi vazirligining buyruq va qarorlari asosida tashkil etiladi.Maktabni moliyaviy ta'minlash belgilangan tartibda byudjetdan ajratilgan mablag’lar, O’zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari va mazkur Ustav asosida tuzilgan shartnomalarning bajarilishidan, shuningdek byudjetdan tashqari mablag’lar hisobidan amalga oshiriladi.
8.2. Maktabni samarali faoliyat ko’rsatishi uchun zarur sarf-xarajatlar davlat tomonidan belgilangan huquqiy me'yoriy hujjatlar asosida tartibga solinadi va mahalliy byudjet hisobidan amalga oshiriladi.
8.3. Malaka toifalari "Attestatsiya haqida"gi Nizomga muvofiq maktab xodimlarini attestatsiyadan o’tkazish jarayonida beriladi.
8.4. Pedagog kadrlarga kasb mahorati va maktabdan tashqari faoliyatlari uchun ustamalar, moddiy rag’batlantirish va mukofotlash Vazirlar Mahkamasining 2005- yil dekabrdagi 275-sonli qarori asosida amalga oshiriladi.
8.5. Kuni uzaytirilgan guruh tarbiyachilariga tanlov bo’yicha yoki fakultativ mashg’ulotlar uchun o’quvchilar sonidan qat'iy nazar faqat alohida sinf yoki guruh o’quvchilari uchun o’tilgan soatlar miqdoriga qarab ish haqi to’lash amalga oshiriladi.
8.6. Maktabda amaldagi qonunchilik hujjatlariga muvofiq pullik xizmatlar ko’rsatishga ruxsat etiladi.
8.7. Maktabni moddiy-texnika negizi tarkibiga yer, binolar, sport inshootlari, kommunikatsiyalar, texnik vositalar, asbob-uskunalar, mebellar, o’quvchilarni o’qitish va tarbiyalash uchun foydalanadigan boshqa mulklar kiradi.
8.8. Maktab binosi texnika-xavfsizligi va sanitariya-gigiyena me'yorlariga muvofiq jihozlanadi va foydalaniladi. Maktabni moddiy -texnika negizini mustahkamlash va rivojlantirish mahalliy byudjet hisobidan, shuningdek, moliyaviy ta'minlashning qo’shimcha mablag’lari hisobidan, shuningdek, moliyaviy ta'minlashning qo’shimcha mablag’lari hisobidan amalga oshiriladi.
8.9. Maktabning bug’galteriya hisobi boshqa hisob-kitob ishlari maktab direktori, moddiy javobgar shaxs va bug’galterlar tomonidan amalga oshiriladi, ya'ni, Vazirlar Mahkamasining 2007- yil 30- martdagi 63-sonli qarori asosida olib boriladi.
9. Maktabning xalqaro hamkorlik faoliyati.
9.1. Amaldagi qonunchilikka asosan umumta'lim maktabi xalqaro faoliyatini amalga oshirish huquqiga ega.
9.2. Maktab xorijiy mamlakat o’quv muassasalari bilan o’qish, dam olish, olimpiadalarida, ko’rik-tanlovlari o’tkazish yuzasidan tajriba almashish imkoniyatlari doirasida hamkorlik aloqalar o’rnatishi mumkin.
